Tentoonstellingskast met archeologische vondsten

• B1

Wit geglazuurde borden, met merk
19e - 20e eeuw
Aardewerk

Dit servies staat ook nu nog in de huizen bij mensen. Er liggen scherven van een melkkan, een pot en een bord. Op de bodem van de kan staat een stempel van de fabrikant Boch Freres Keramis. De fabriek staat nu bekend als Villeroy en Boch, bekend van o.a. toiletpotten.

• B3

Bodem bloempot
Nieuwe tijd
Aardewerk

Over de functie van dit stuk aardewerk is geen twijfel. Het gat in de bodem is het kenmerk van een bloempot.

• B4

Bodem steengoed kan
Volle/late middeleeuwen
Aardewerk

Dit grijze aardewerk wordt ook wel steengoed genoemd. Het is hard en heeft vaak een laagje zoutglazuur. De bodem heeft een kenmerkende gewelfde voet.

• B5

Steengoed, geglazuurd
Volle/late middeleeuwen
Aardewerk

Het grijze steengoed aardewerk kent verschillende stijlen afhankelijk van het productiecentrum. Deze scherf is waarschijnlijk afkomstig van het type Westerwald met een grijze glazuurlaag en blauwe versieringen.​

• B8

Voorraadpot proto-steengoed met stempel
13e – 15e eeuw
Aardewerk

Bijzonder aan deze voorraadpot is de stempel in de vorm van een anker. Het aardewerk is waarschijnlijk gemaakt in Langerwehe en is een voorganger van het steengoed.

• B9

Keltische armband
175 – 125 v.Chr.
Glas

Het topstuk van deze tentoonstellingskast is dit kleine stukje glas. Het is een fragment van een Keltische armband uit de tweede eeuw voor Chr. Van deze armbanden worden altijd kleine stukjes gevonden waardoor men denkt dat ze gebruikt werden als ruil-/betaalmiddel.

• C1

IJzerzandsteen, bouwmateriaal
Datering onbekend
Steen

IJzerzandsteen werd lokaal gewonnen en gebruikt als bouwmateriaal. De steen is nu nog te zien in de oude kerktorens in de regio. Ook in de moderne kerk van Lummen is ijzerzandsteen gebruikt. Dit fragment komt waarschijnlijk uit een fundering van een gebouw.

• C2

Daklei
Datering onbekend
Leisteen

De daklei is herkenbaar aan de vorm en is afkomstig van een dak van een gebouw in Lummen.

• C3

Daklei
Datering onbekend
Leisteen

Deze daklei heeft een gaatje waarmee de lei werd vastgespijkerd op de houten daken.

• C4

Steengoed kruik
Volle/late middeleeuwen
Aardewerk

In een van de opgegraven waterputten op het Charles Wellensplein zijn deze scherven van een steengoed kan gevonden. Het oor van de kan is versierd met een rolstempel.

• C5

Tand, dierlijk
Datering onbekend
Been

Onder het Charles Wellensplein zijn veel dierlijke resten gevonden. Deze tand lag in een afvalput.

• C6

Diverse botfragmenten, dierlijk (voor C14-onderzoek)
Datering onbekend
Been

De archeologen hebben deze botten verzameld voor C14-onderzoek. Met dit onderzoek kunnen de botten worden gedateerd en dus ook de greppel/afvalkuil/etc. waarin ze zijn gevonden. C14 of koolstof 14 zit in elk voorwerp, zoals botten en hout. De hoeveelheid C14 neemt af in de tijd. Door de hoeveelheid te meten kunnen archeologen de ouderdom van een voorwerp bepalen.

• C7

Pijp
17e – 18e eeuw
Aardewerk

Pijpen werden gemaakt van witte pijpaarde. Hoe kleiner de pijp, hoe ouder. Tabak was vroeger namelijk erg kostbaar en werd in kleine hoeveelheden gerookt.

• C8          

Patacon (medaillon ter versiering van brood) met feesttafereel
17e – 18e eeuw
Aardewerk

Een patacon is een medaillon waarmee broden werden versierd voor speciale gelegenheden zoals een bruiloft. Op deze patacon staat een feesttafereel. Er zit een persoon aan een gedekte tafel. Naast de tafel staat een ander iemand met een kruik in de hand.

• C9

Pijp met hielmerk
17e – 18e eeuw
Aardewerk

Soms werd een versiering of merk aangebracht op de pijp. Dit merkje zit op de hiel, onder de kop aan het uiteinde van de steel.

• C10

Sleutel
Datering onbekend
IJzer

IJzer blijft niet zo goed bewaard als aardewerk, glas of steen. De ijzeren sleutel is na de opgraving gaan roesten en valt uiteen.

• C11       

Kledingspeld
Volle middeleeuwen
Brons

Met een kledingspeld werd kleding bijeen gehouden. De bronzen versierde speld werd mogelijk gedragen op een mantel. Het brons is in de loop van de tijd groen verkleurd.

• C12

Munten
Datering onbekend
Koper  

In de resten van een oude kelder onder het plein zijn verschillende munten gevonden. De munten zijn door het gebruik versleten en konden helaas niet geïdentificeerd worden.

• C13       

Munt wapen van Beieren
1650-1688
Koper

Munten zijn dankbare vondsten voor archeologen. Ze zijn goed te dateren waardoor ze belangrijke informatie geven over de context waarin ze gevonden worden. Deze munt van Maximilaan Hendrik van Beieren heeft een datering van 1650-1688. De kelder waarin deze munt gevonden is kan dus niet gebouwd zijn vóór deze jaren. Dit wordt een terminus post ante quem genoemd.

​

• D2

Kaak met tanden paard uit dierbegraving
Datering onbekend
Been

Het gebit van het paard is onderzocht door specialisten. Het dier bleek een merrie omdat de hoektanden ontbraken in het gebit.

• D3

Kaak met tanden koe
Datering onbekend
Been    

In de kuil zijn naast het paard ook de resten van een koe gevonden.

• F2

Oren van kookpotten
17e eeuw
Aardewerk, glazuur

• F4

Grape (kookpot)
17e eeuw
Aardewerk, glazuur

• G1

Maalsteen
Romeins
Tefriet (vulkanisch gesteente)

Maalstenen waren van basaltlava of tefriet gemaakt afkomstig uit het Eifelgebied in Duitsland. De grove structuur maakte de steen ideaal voor het vermalen van graan.

• G2

Bodem kookpot
Romeins
Aardewerk

De zwarte aanslag op de buitenkant van de pot is roet afkomstig van het vuur waarin de pot heeft gestaan. In de pot werd eten verwarmd op kolen waardoor de buitenkant is verbrand.

• G3
  Rand kookpot
  Romeins
  Aardewerk

• G5

Maalsteen
Romeins
Tefriet (vulkanisch gesteente)

De groeven in de maalsteen zorgde ervoor dat met het ronddraaien van de steen het gemalen graan naar buiten werd gedrukt. Het meel werd aan de buitenkant opgevangen.

• H1

Maalsteen
Romeins
Tefriet (vulkanisch gesteente)

• H2

Schenktuit kan
16e-17e eeuw
Aardewerk, geglazuurd
Meldert, Zelemsebaan

• H3

Fragment rand kookpot
Romeins
Aardewerk
Meldert, Zelemsebaan

De zwarte aanslag op de buitenkant van de pot is roet afkomstig van het vuur waarin de pot heeft gestaan. In de pot werd eten verwarmd op kolen waardoor de buitenkant is verbrand.

• H4

Argonneterrasigillata
Laat-Romeins (4e eeuw na Chr.)
Aardewerk
Meldert, Zelemsebaan

Terra sigillata (letterlijk ‘gestempelde aarde’) is een fraai soort gebruiksaardewerk uit de Romeinse tijd. Hierin werd bijvoorbeeld eten geserveerd. Het oppervlak is bestreken met een slib waardoor een glimmende rode buitenkant ontstaat en is versierd met stempels. Dit specifieke voorbeeld werd gemaakt in de streek van Argonne (Noordoost-Frankrijk).

• H5

Broodschep/spatel
Romeins
Hout
Meldert, Zelemsebaan

De houten schep/spatel is gevonden in een Romeinse waterput. De precieze functie is onbekend maar waarschijnlijk is het een broodschep of spatel. Of is het een spade, gebruikt bij het graven van de waterput? Of misschien een peddel?

Maalstenen werden eeuwenlang gemaakt uit tefriet of basaltsteen, afkomstig van het Eifelgebied (Duitsland). Dit gesteente beschikte over een aantal eigenschappen waardoor de perfecte grondstof was om soms grote maalstenen mee te maken:

• Tefriet is zeer poreus en heeft duizenden kleine gaatjes. Deze ‘scherp afgeronde’ gaatjes trekken graan en zaden open, waardoor het zeer geschikt is om te malen.
• Tefriet is tegelijk ook een sterk gesteente: het slijt bijna niet.
• Door al die gaatjes is tefriet tegelijk ook een licht gesteente. Dat maakt het transporteren ervan makkelijk.
• In het Eifelgebied dagzoomt het tefriet. Het is dus ook gemakkelijk te ontginnen.

Al deze kenmerken maken het tefriet een zeer duurzaam en makkelijk te verhandelen product. Geen wonder dat het eeuwenlang gebruikt is geweest!